Yapay Zekâ Destekli Dijital İçeriklerle Üretilen Edebi Eserlerin Değerler Eğitiminde Kullanılabilirliğinin İncelenmesi

Ali YALÇIN

doi:10.5281/zenodo.14706554

Yazarlar

Ali YALÇIN Bağımsız Araştırmacı

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.14706554

Anahtar Kelimeler:

Yapay Zeka, Dijital İçerikler, Chatgpt, Edebi Eserler, Değerler Eğitimi

Özet

Dijital çağın getirdiği teknolojik ilerlemeler, eğitim alanında köklü dönüşümlere yol açmış olup, yapay zekâ teknolojileri bu dönüşümlerin merkezinde yer alma avantajına sahiptir. Dijital teknolojiler, öğrenme ve öğretme süreçlerini dönüştürerek eğitim materyallerine erişimi kolaylaştırmakta ve öğrenci-öğretmen etkileşimlerini sistemli bir yapıya kavuşturmaktadır. Son dönemlerde, ChatGPT isimli yapay zekâ aracı, bu değişim ve gelişim sürecinin öncülerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Dolayısıyla yapay zekâ destekli dijital içerikler, öğrencilerin bireysel öğrenme ihtiyaçlarına ve hızına göre birçok materyal sağlayarak daha etkili bir öğrenme yaşantısı sunabileceği öngörülmektedir. Bu açıklamalardan hareketle bu araştırmanın temel amacı, yapay zekâ destekli dijital içeriklerle üretilen edebi eserlerin değerler eğitiminde kullanılabilirliğini incelemektir. Ayrıca ChatGPT yapay zekâ uygulaması kullanılarak yapay zekânın eğitimdeki uygulamaları test edilmeye çalışılmıştır. Çalışma, internet yoluyla yapay zekâ destekli dijital veri analizine dayanan nitel bir araştırma modelidir. ChatGPT isimli yapay zekâ aracında, MEB müfredatı temel alınarak belirlenen değerler ve şiir, hikâye, roman, masal, fıkra, mizah, anı ve gezi yazısı isimli edebi eserlerle ilgili veriler toplanmış ve betimsel analiz tekniğiyle incelenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre ChatGPT isimli yapay zekâ aracı tarafında üretilen edebi eserlerin içerikleri, MEB müfredatıyla uygun içeriklere sahip olabileceği ve ilköğretim derslerinde ve değerler eğitimi konulu temalarda kullanılabileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda yapay zekâ destekli dijital içeriklerin eğitimde kullanımının, öğrencilere çeşitli öğrenme materyalleri sunarak öğrenme sürecini zenginleştirdiğini ve öğretmenlere zengin ve çeşitli kaynaklar sağlayarak dersleri daha etkili ve ilgi çekici hale getirebileceğini göstermektedir. Bu sonuçlardan yola çıkılarak eğitimde yapay zekâ teknolojilerinin etkili kullanımı konusunda eğitimcilere, araştırmacılara ve politika yapıcılara öneriler sunulmuş ve eğitim sistemlerinin modern ve verimli hale getirilmesine katkı sağlamayı hedeflenmiştir.

Referanslar

Adeshola, I. & Adepoju, A. P. (2023). The opportunities and challenges of ChatGPT in education. Interactive Learning Environments, 0(0), 1–14. https://doi.org/10.1080/10494820.2023.2253858

Aksoy, H. (2023). Folklor ve gelenek kavramlarına “ChatGPT” nin yazdığı masallar üzerinden bakmak. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (Özel Sayı 1 (Cumhuriyetin 100. Yılına)), 524-536.

Aktay, S., Gök, S. ve Uzunoğlu, D. (2023). Eğitimde chatgpt. Türk Akademik Yayınlar Dergisi (TAY Dergisi), 7(2), 378-406.

Altıntop, M. (2023). Yapay zekâ/akıllı öğrenme teknolojileriyle akademik metin yazma: Chatgpt Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (46), 186-211.

Arslan, K. (2020). Eğitimde yapay zekâ ve uygulamaları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 71-88.

Aydemir, M., & Fetah, V. (2023). Yapay zekânın dijital hikayeleştirme ve senaryo tasarımında kullanımı: kısa film uygulamalı bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (58), 255-275.

Baidoo-Anu, D. & Ansah, L. O. (2023). Education in the era of generative artificial intelligence (AI): Understanding the potential benefits of ChatGPT in promoting teaching and learning. Journal of AI, 7(1), 52-62. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4337484

Beldağ, A., & Aktaş, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî eser kullanımı: nitel bir çalışma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 953-981.

Benmayor, R. (2008). Digital storytelling as a signature pedagogy for the new humanities. Arts and Humanities in Higher Education, 7(2), 188-204.

Bozkurt, A. (2023). ChatGPT, üretken yapay zeka ve algoritmik paradigma değişikliği. Alanyazın, 4(1), 63-72.

Bulut, G., & Akyıldız, M. (2024). Yapay Zekâ ile Üretilen Soruların ve Madde Parametrelerinin MST Test Koşullarında Karşılaştırılması. Dijital Teknolojiler ve Eğitim Dergisi, 3(1), 1-12.

Ceyhan Akça, N., Aslan Cobutoğlu, S., Özbek, Ö. Y., & Akça, M. F. (2024). Yapay zekânın edebiyatta kullanım serüveni. RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi(39), 283-306. https://doi.org/10.29000/rumelide.1470139

Demirel, Ö., Seferoğlu, S.S. ve Yağcı, E. (2001). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık

Duran, E., & Ercan, E. (2018). Fablların değer eğitimindeki önemi. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 2(1), 31-43.

Ergun, M. (2023). Fen bilimleri öğretiminde ders planı tasarlayan yapay zekâ: chatgpt örneği. 3rd International Artificial Intelligence and Data Science Congress - III. Uluslararası Yapay Zekâ ve Veri Bilimi Kongresi (pp.27). İzmir, Turkey.

Gök, B., Temizyürek, F., & Baş, Ö. (2024). Üniversite öğrencilerinin chatgpt 3, 5 deneyimleri: yapay zekâyla yazılmış masal varyantları. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (14), 1040-1055.

Gümüş, Y. E. ve Kocabıyık, Y. (2023). Yapay zekâ teknolojisi yaratıcı yazarlığa karşı: dijital çağda yaratıcı yazarlığın dönüşümü. Türk Çevrimiçi Tasarım Sanatı ve İletişim Dergisi, 13 (4), 1178-1191.

Hewson, C., Vogel, C. & Laurent, D. (2015). Internet research methods (2. Baskı), New York, NY: Sage

Kasneci, E., Seßler, K., Küchemann, S., Bannert, M., Dementieva, D., Fischer, F., ... & Kasneci, G. (2023). ChatGPT for good? On opportunities and challenges of large language models for education. Learning and individual differences, 103, 102274. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2023.102274

Keskin, E. K. (2023). Yapay zekâ sohbet robotu chatgpt ve Türkiye internet gündeminde oluşturduğu temalar. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 7(2), 114-131.

Kırık, A. M., & Özkoçak, V. (2023). Medya ve iletişim bağlamında yapay zekâ tarihi ve teknolojisi: chatgpt ve deepfake ile gelen dijital dönüşüm. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (58), 73-99.

Kirmani, A. R. (2022). Artificial intelligence-enabled science poetry. ACS Energy Letters, 8(1), 574-576. https://doi.org/10.1021/acsenergylett.2c02758

Koçyiğit, A., & Darı, A. B. (2023). Yapay zekâ iletişiminde chatgpt: insanlaşan dijitalleşmenin geleceği. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 427-438.

Kohnke, L., Moorhouse, B. L. & Zou, D. (2023). ChatGPT for language teaching and learning. RELC Journal, 54(2), 1–14. https://doi.org/10.1177/00336882231162868

Lo, C. K. (2023). What is the impact of ChatGPT on education? A rapid review of the literature. Education Sciences, 13(4), 1-15. https://doi.org/10.3390/educsci13040410

Markham, A. (2004). Internet communication as a tool for qualitative research. Silverman, D. (Ed.). Qualitative research: theory, method and practices, (2 Baskı). London: Sage.

McGowan, T. & Guzzetti, B. (2004). Edebiyat temelli sosyal bilgiler öğretimi (A. Doğanay, Çev.), Sosyal Bilimler Dergisi, 11(11), 35-44.

Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB], (2024). Millî Eğitim Bakanlığı Türkiye yüzyılı maarif modeli'ne genel bakış. https://tymm.meb.gov.tr/genel-bakis?id=2

Newton, P. & Xiromeriti, M. (2024). ChatGPT performance on multiple choice question examinations in higher education. A pragmatic scoping review. Assessment & Evaluation in Higher Education, 0(0), 1–18. https://doi.org/10.1080/02602938.2023.2299059

Oğuzkan, A. F. (2006). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.

OpenAI. (2023). ChatGPT: Optimizing language models for dialogue. Erişim Adresi: https://openai.com/research

Otluoğlu, R. (2001). İlköğretim okulu 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde yazılı edebiyat ürünlerini ders aracı olarak kullanmanın duyuşsal davranış özelliklerini kazanmaya etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Öztürk, C., Otluoğlu, R., & Keskin, S. C. (2024). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem Yayınları.

Reynolds, R. (2008). The values of historical fiction: avenues to global citizenship. Social Educator, 24(3), 28-33

Robin, B. R. (2006). The Educational uses of digital storytelling. In C. Crawford, R. Carlsen, K. McFerrin, J. Price, R. Weber, & D. Willis (Eds.), Proceedings of Society for Information Technology and Teacher Education, International Conference 2006 (pp. 709-716). Chesapeake, VA: AACE. http://faculty.coe.uh.edu/brobin/homepage/Educational-Uses-DS.pdf

Robin, B. R. (2008). Digital storytelling: A powerful technology tool for the 21st century classroom. Theory into Practice, 47(3), 220-228.

Rossiter, M., & Garcia, P. A. (2010). Digital storytelling: A New Player on the Narrative Field. New Directions for Adult and Continuing Education, 126, 37-48. https://doi.org/10.1002/ace.370

Şenyaman, G. (2023). Arapça yabancı dil öğretiminde yapay zekânın geleceği: ChatGPT örneği. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (33), 1057-1070.

Şimşek, A. (2009). Sosyal bilgiler derslerinde bir öğretim materyali olarak edebi ürünler. M. Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 389-412). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Tunç, G. (2023). Yapay zekâ şiiri öldürür mü? chatgpt-4 örneğinde sanal zekânın şiir yorumlamasının imkânları ve sınırlılıkları. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 7(2), 1145-1165. https://doi.org/10.34083/akaded.1316100

Turanoğlu, O., Özcan, H. B., Dursun, Y., & Hancı, E. (2024). Chatgpt yapay zekâ uygulamasının ders içeriğinde kullanmasına yönelik bir uygulama. International QMX Journal, 3(6), 1786-1793.

Ungan, S. (2006). Fabl türünün çocuk edebiyatındaki yeri ve günümüzde bu türden yararlanma olanakları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 105-114.

Yalçın, A. (2023). Sosyal bilgilerde yapay zekâ ve veri bilimi okuryazarlığının kullanımı. İzmir Demokrasi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 87-123. https://doi.org/10.61127/idusos.1370409

Yazbahar, Z. (2023). “Ben, Dijital Şair OpenAI”: Yapay Zekâ Tarafından Yazılan Şiirlerde Varoluşçuluk. Edebî Eleştiri Dergisi, 7(2), 442-456.

Yeşilyurt, S., Dündar, R. & Aydın, M. (2024). Sosyal bilgiler eğitimi alanında lisansüstü eğitimini sürdüren öğrencilerin yapay zekâ hakkındaki görüşleri. Asya Studies-Academic Social Studies / Akademik Sosyal Araştırmalar, 8(27), 1-14.

Zawacki-Richter, O., Marín, V. I., Bond, M., & Gouverneur, F. (2020). Systematic review of research on artificial intelligence applications in higher education–where are the educators? International Journal of Educational Technology in Higher Education, 17(1), 1-2.

Zhai, X. (December 27, 2022). ChatGPT user experience: Implications for education. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4312418