Dijital Teknolojiler ve Eğitim Dergisi

Öğretmen Adaylarının Çocukların Dijital İstismara Karşı Korunmasına İlişkin Adli ve İdari Yönden Görüşleri

Mehmet GÖKCE — 2023-12-30

Teknolojinin gelişmesiyle dijital dünyaya olan ilgi artmıştır. Çocuklarda dijital dünyaya fazlasıyla ilgi göstermektedirler. Çocuklar gerçek kimliklerinden önce sanal kimliklere bürünmekte ve daha doğmadan dijital ayak izine sahip olmaktadır. Araştırma, öğretmen adaylarının ilkokul öğrencilerini dijital istismara karşı adli/idari koruma yolları hakkındaki görüşlerini almayı amaçlamıştır. Araştırma 2021-22 akademik döneminde bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 11 sınıf öğretmeni adayını kapsamaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Örneklem türlerinden ise ölçüt örneklem tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri, yine araştırmacı tarafından geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; öğretmen adayları ilkokul öğrencisinin yaşadığı herhangi bir dijital istismarı aile ve okul idaresine bildirme çabası içinde olacakları, hangi kurumlara başvuracaklarını ve başvuru yapma sürecinde izleyecekleri yolu tam olarak bilmedikleri, şikâyete konu olan istismar ile ilgili verileri yönetmekte bilgi eksiklikleri olduğunu belirtmişlerdir. Bu kapsamda öğretmen adaylarının çocuklara yönelik dijital istismar ve ihmale karşı eğitim almaları, istismar belirtilerini anlayabilmeleri, bildirim yükümlülüğünün önemini ve şikâyet sürecinin yönetimini hizmet öncesi eğitimde öğrenmelidirler. Öğretmen eğitim programlarına dijital öğretmenlik ve dijital risklere karşı müdahale yaklaşımları gibi seçmeli dersler konarak, çocukları istismardan korumaya yönelik sistematik eğitimler verilmelidir.

Sanal Ortamlarda Çocuk Koruma Mekanizmalarının Hukuki Açıdan İşlevselliği: İnceleme ve Değerlendirme

Tahir DEMİR — 2023-12-30

Çocukluk çağı dünya üzerinde yaşayan her bireyin geçirdiği bir yaşam sürecidir. Günümüzde çocukluk çağının on sekiz yaşına kadar olan dönemi kapsadığı kabul edilmektedir. Bireyler çocukluk çağında kendi kişisel ihtiyaçlarını karşılama yeteneğinden mahrum bir yapı içerisinde olmakta, aynı zamanda kendisi açısından risk ve tehlikeleri içeren faktörleri de öngörememektedir. Bireylerin çocukluk evresinde edindiği kazanımların ve yaşadığı tecrübelerin kalan tüm yaşam sürecini etkilediği ileri sürülmektedir. Bu durum çocuk yaşta bireylerin korunması zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır. Tarihsel perspektifte çocuk yaşta bireylerin özel bir yapıya sahip olduğu ve bu nedenle korunması gerektiği düşüncesi özellikle son iki yüzyılda gelişmiştir. Çocuk yaşta bireylerin uluslararası organizasyonların ilgi alanına girmesi ile birlikte çocuk yaşta bireylerin korunmasına yönelik çeşitli uluslararası metinler kaleme alınmış ve konu uluslararası hukukun bir öznesi haline gelmiştir.

Günümüzde çocuk yaşta bireylerin korunmasında devlet, toplum ve aile olmak üzere üç birimin görevli olduğu kabul edilmektedir. Temelde ebeveynlerin sorumluluğunda olan çocuk yaşta bireylerin korunması görevi, herhangi bir şekilde ailesini kaybetmiş olan bireyler veya koruma ve gözetim sorumluluğunu yerine getirmeyen ebeveynlerin çocukları açısından devlete yüklenmektedir. Toplum ise günlük hayatın her alanında çocuk yaşta bireylerin korunması ve kollanması ile görevli olarak kabul edilmektedir. Çocuk yaşta bireyler; evde, eğitim kurumlarında, sosyal alanlarda ve sanal ortamlarda korunmaya muhtaçtır. Özellikle teknolojinin gelişimi ile birlikte günlük hayatın her alanına dâhil olan sanal ortamlarda çocuk yaşta bireylerin korunması konusunda alınan tedbirlerin etkin ve işlevsel olmadığı ve bu alanda yeni koruma mekanizmalarının geliştirilmesi gerektiği ifade edilmektedir.

Post-Endüstriyel Çağda Değişen Eğitim Paradigmaları

Zekiye DOĞAN — 2023-12-30

1950’lerde, dünyanın Bilgi Çağına girmesiyle birlikte, eğitim; post-endüstriyel çağda bir paradigma kayması geçirdi. Sanayileşmeden bilgi toplumuna geçiş, eğitime bakış açımızda önemli bir değişimi beraberinde getirdi. Sürekli eğitim kavramı ve önemi, teknolojinin eğitimin geleceğini şekillendirmedeki rolü; post-endüstriyel çağda değişen eğitim paradigmasının kapsamlı bir analizini yapmayı zorunlu kılmaktadır. Bilgi çağı, bilgiye kolayca ulaşılabilen ve herkes tarafından erişilebilir olan yeni bir eğitim yaklaşımını da beraberinde getirmiştir. Bu, toplumun mevcut ihtiyaçlarına uygun yeni bir eğitim yaklaşımı ihtiyacına yol açmıştır. Post-endüstriyel çağ, geleneksel endüstriyel eğitim yöntemlerinden daha ziyade bilgi tabanlı bir sisteme geçişi öngörmektedir. Bu durum, endüstriyel toplum ile bilgi toplumunun sunduğu eğitim modelleri arasında temel farklılıklara yol açmaktadır. Endüstri Toplumunda geçerli olan toplu ve öğreten merkezli eğitim, bilgi çağında öğrencilerin eleştirel ve yaratıcı düşünmeye teşvik edildiği daha öğrenen merkezli bir yaklaşıma doğru kaymıştır. Dijitalleşmenin yükselişi, bilgi çağında eğitimi de önemli ölçüde etkilemiş, Bilgi ve iletişim teknolojisinin (BİT) sınıfa entegrasyonu, yeni öğretim yöntemlerinin geliştirilmesine yol açmış ve eğitimi öğrenciler için daha erişilebilir hale getirmiştir. Bu durum ayrıca uzaktan eğitimi de her alanda mümkün kılmaktadır. Bu makale, eğitim paradigmasındaki sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişi analiz ederek, sürekli öğrenmenin önemini ve eğitimin geleceğini şekillendirmede teknolojinin rolünü vurgulamaktadır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemi benimsenmiş olup, içerik incelemesi tekniği uygulanmıştır. Makalenin konusunu teşkil eden anahtar kavramlar üzerinden yapılan kaynak taramasında karşılaşılan çalışmalar, eleştirel kaynak incelemesine tabi tutulmuştur. Gerçekleştirilen sistemli okumalar aracılığıyla literatür incelemesinden edinilen bulgular üzerinden teorik tartışmalar yapılmıştır.

Etkileşimli Dijital Ders Malzemelerinin Kullanımı: Müzik Eğitimi Alanında Bir Araştırma

Murat AKYILDIZ — 2023-12-30

Bu çalışmada müzik eğitiminde etkileşimli ders malzemelerinin tasarımı ve kullanımının önemi vurgulamakta ve öğrenme süreçlerini geliştirmenin bir biçimi olarak bu tür materyallerin kullanılmasını önermektedir. Çalışmada, eğitim teknolojisinin önemi ve teknolojinin eğitimdeki rolü ortaya konulmak suretiyle, öğrenci merkezli öğrenmeyi desteklemek için teknolojinin nasıl kullanılabileceği tartışılmaktadır. Karma bir yöntem olan sıralı açıklayıcı modelin kullanıldığı çalışmada, nicel ve nitel veri toplama yöntemleri birleştirilmiştir. Nicel veriler, öğrenci görüşleri ve başarı testi ile elde edilirken, nitel veriler öğrenci görüşmeleri yoluyla toplanmıştır. 30 lise öğrencisi rastgele deney ve kontrol gruplarına atanmıştır. Deney grubuna e-öğrenme prensiplerine uygun materyal sağlanırken, kontrol grubu geleneksel yöntemle öğrenime tabi tutulmuştur. Ortaya çıkan bulgular, istatistiksel analizler ve görüşmelerden edinilen verileri kapsamaktadır. Ölçme araçları vasıtasıyla, katılımcıların müzik eğitimi kapsamında e-öğrenme ders malzemelerine karşı nasıl bir tepki ortaya koydukları belirlenmiştir. Analize dönük çalışmalarda, grup başarılarının değişimini kontrol edebilmek için varyans analizi uygulanmıştır. Öntest sonuçlarının benzerlik göstermesine karşın, son testte deney grubu ile kontrol grubu arasında anlamlı bir farkın oluştuğu belirlenmiştir. Söz konusu sonuç ise deney grubunun kontrol grubuna kıyasla daha fazla ilerleme kaydettiğini göstermektedir. Deney grubundaki öğrencilerin dijital materyale yönelik değerlendirmeleri, medyan puana benzer bir netice vermektedir. Bir diğer ifadeyle, materyali ortalama derecede beğendikleri ve benimsedikleri anlaşılmaktadır. Bu sonuçlar, deney grubunun kontrol grubuna göre daha fazla başarı sağladığını ve dijital materyali orta derecede beğendiğini göstermektedir. Yarı yapılandırılmış görüşmelerde ise nicel analize koşut olarak hazırlanan açık uçlu sorular, odak grup görüşmesi katılımcılarına yöneltilmiştir. Katılımcılar, dijital materyalin olumsuz yönleri olarak, öğretmenlere soru sorma konusundaki zorluklara dikkat çekmiş ve ayrıca dijital materyalin birtakım sıkıcı yönler barındırdığını ifade etmişlerdir. Katılımcıların, dijital materyalin eğitimde yerinin olduğunu kabul etmesinin yanı sıra yüz yüze öğrenmenin baskın niteliklerini vurgulaması, ilgili literatürdeki geçmiş dönem çalışmalarda ana akım görüşler olarak ortaya çıkan hususlar ile belirgin bir biçimde örtüşmektedir.

E-Öğrenmede İçerik Standartları

Dilanur DEMİR — 2023-12-30

E-öğrenme sistemleri, öğrencilerin ve öğretmenlerin çevrim içi ortamlarda öğrenme süreçlerine katılmalarını sağlayan teknolojik platformlardır. Bu sistemler, farklı kaynaklardan gelen öğrenme içeriklerini sunmak, yönetmek ve değerlendirmek için birlikte çalışabilirlik standartlarına ihtiyaç duyarlar. Bu standartlar, öğrenme içeriklerinin farklı e-öğrenme sistemleri arasında kolayca aktarılmasını, paylaşılmasını ve yeniden kullanılmasını mümkün kılarlar. Ayrıca, öğrenme içeriklerinin kalitesini, erişilebilirliğini ve uyumluluğunu artırmaya yardımcı olurlar. Bu standartları geliştiren kuruluşlar arasında 1EDTECH, IEEE, AICC, ADL bulunmaktadır. Geçmişten günümüze yaygın olarak kullanılan e-öğrenme içerik standartları; AICC, SCORM ve Tin CAN’dir. E-öğrenme sistemlerinde içerik oluşturmak ve geliştirmek için bu standartların entegrasyonu gereklidir. Bu makalede e-öğrenme sistemleri için geliştirilen standart ve belirtimlerin önemi ve gelişimi incelenerek bunların çeşitli sistemlere entegrasyonları mercek altına alınıp alana ilgi duyanların istifadesine sunma amaçlanmıştır.

Dijital Sağlık Teknolojileri Üzerine Yayınlanmış Akademik Çalışmaların Bibliyometrik Analizi

Hakan KAÇAK — 2023-12-30

Teknolojik ilerlemelere paralel olarak tedavi yöntemleri sürekli olarak gelişmekte ve değişmektedir. Yeni tedavi yöntemleri hizmet kalite ve etkinliğini artırmakta olup dijital sağlık uygulamaları da hasta-doktor ilişkisinde kültürel bir dönüşüme yol açmıştır. Covid-19 pandemisi sürecinde dijital teknolojilerin benimsenmesi ve kullanımı artmıştır. Ancak dijital sağlık teknolojileri maliyetli uygulamalar olup gelir ve coğrafi farklılıklarından kaynaklanabilecek eşitsizliklere yol açabilme riski vardır. Çalışmanın amacı dijital sağlık teknolojilerinin konu alındığı bilimsel çalışmaların bibliyometrik analizinin yapılmasıdır. WoS veri tabanın taranarak 276 sonuca ulaşılmış olup pandemi süreci ve sonrasında araştırma sayılarında çok büyük artışlar olmuştur. Yazarlar tarafından sıklıkla kullanılan anahtar kelimeler dijital sağlık teknolojisi, e-sağlık m-sağlık tele-tıp kavramlarıdır.