TY - JOUR AU - GÜZEL, Ziya AU - SÜSLÜ, Hürkan Durmuş PY - 2022/12/29 Y2 - 2024/03/29 TI - İlkokul Türkçe Sözlüklerinin Niteliksel Özellikleri Üzerine Bir İnceleme JF - Dijital Teknolojiler ve Eğitim Dergisi JA - DijiTED VL - 1 IS - 2 SE - Araştırma Makalesi DO - 10.5281/zenodo.7489399 UR - https://dijitalted.com/index.php/dijited/article/view/16 SP - 130-144 AB - <p>İlkokul Türkçe derslerinde sözlükler sıkça kullanılan eğitim ortamlarıdır. Çocukların söz varlığının geliştirilmesi Türkçe dersinin temel amaçları arasındadır. Bu amacın gerçekleştirilmesi için kullanılan okul sözlükleri eğitimsel nitelikler taşımalıdır. Sözlüklerin taşıması gereken nitelikleri; içerik özellikleri ve biçimsel özellikler olarak ikiye ayırmak mümkündür. Sözlüklerin biçimsel özellikleri; taşınabilir olması, kâğıt kalitesi, fontu, punto ölçüsü vb. kullanılabilirliğe etki eder. Sözlüklerin içerik ve kapsam açısından yeterliliği ise öğrencilerin karşılaşması muhtemel kelimeleri barındırması (amaca uygunluk), tanımlama özellikleri, köken bilgisinin verilmesi gibi özelliklere bağlıdır. Bu çalışmada, ortaokul Türkçe ders kitaplarından seçilen sözcüklerin dört farklı ortaokul Türkçe sözlükte madde başı olarak nasıl tanımlandığına bakılmış, madde tanımları TDK Büyük Türkçe Sözlük’teki tanımları ile karşılaştırılmış ve eğitsel bir bakış açısına sahip olup olmadığı değerlendirilmiştir. İnceleme sonucunda sözlüklerin madde başı tanımlamalarında TDK Büyük Türkçe Sözlük ile aynı tanımı verme, eksilterek verme ve genişleterek verme yöntemlerini kullandıkları tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda; sözlüklerin görsel açıdan yetersiz, punto ölçülerinin küçük, kâğıt kalitesinin düşük, çapraz gönderim oranının düşük ve en önemlisi de madde başı açıklamalarının yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sözlüklerin olumlu özellikleri arasında taşınabilir olması, madde başlarının koyu veya farklı renkte yazılması, madde başlarının yanında sözcük türünün verilmesi gibi nitelikler sayılabilir.</p> ER -